بهینه سازی تصفیه شربت خام چغندرقند کارخانه قند مغان

یکی از مهمترین عوامل در افزایش میزان ساکارز استحصالی از چغندرقند، بهینه سازی پارامترهای تکنولوژیکی در تصفیه شربت خام می باشد. با توجه باینکه شربت خام چغندرقند کارخانه قند مغان دارای پلاریته و درصد خلوص نسبتا پائینی در مقایسه با سایر کارخانه ها می باشد، لذا جهت به حداقل رساندن ناخالصی های موجود در شربت خام، باید روش تصفیه موثرتری را بکار گرفت . به منظور بهینه سازی تصفیه شربت خام چغندرقند کارخانه قند مغان، 4 روش تصفیه (تصفیه کلاسیک بدون جداسازی گل قبل از شولاژ، با جداسازی گل قبل از شولاژ، با اشباع گل برگشتی تا ph حدود 7/5 - 8/0 تصفیه سرد دانمارکی d.d.s) از نظر برخی از مهمترین عوامل موثر بر ضریب تصفیه، رنگ و سختی شربت رقیق مورد مقایسه قرار گرفتند. از آنجا که فاکتورهای مورد مطالعه در 3 روش اول عبارت از درجه حرارت پرشولاژ در دو سطح (70 و 80 درجه سانتیگراد)، زمان در سه سطح (7 و 14 و 21) و درصد گل برگشتی در سه سطح (10 درصد، 20 درصد، 30 درصد) بودند و روش چهارم بدلیل ماهیت فرآیند تصفیه، از نظر قلیائیت پرشولاژ سرد در دو سطح (0/1 درصد، 0/2 درصد)، اضافه قلیائیت پرشولاژ سرد در یک سطح (0/3 درصد) و اضافه قلیائیت شولاژ داغ در چهار سطح (0/2 درصد، 0/4 درصد، 0/6 درصد و 0/8 درصد) مورد بررسی قرار گرفت ، لذا 4 روش مذکور بصورت طرح کاملا تصادفی تجزیه و تحلیل شده و 3 روش اول نیز بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مقایسه نتایج حاصله از آنالیز و اریانس مشاهدات مربوط به هر 4 روش با استفاده از آزمون دانکن حاکی از وجود اختلاف معنی داری (p<0/05) بین آنها از نقطه نظر سه صفت مورد نظر در تصفیه بود، بطوریکه میانگین ضریب تصفیه رنگ و سختی شربت رقیق حاصله از روش تصفیه سرد بترتیب عبارت بود از: 29/69 درصد، 1558/22 (m.a.u) و 154/12 (ppm cao). نتایج حاصله از آنالیز و اریانس مشاهدات مربوط به ضریب تصفیه، رنگ و سختی شربت رقیق حاصله از 3 روش اول نیز نشان داد که روش تصفیه، درجه حرارت و زمان پرشولاژ و درصد گل برگشتی، اثر معنی داری (p<0/01) بر روی 3 صفت مورد نظر در تصفیه دارند. در بین 3 روش کلاسیک مورد استفاده، روش تصفیه کلاسیک با اشباع گل تا ph حدود 8/0 - 7/5 دارای بهترین نتیجه از نظر ضریب تصفیه، رنگ وسختی شربت رقیق بود، بطوریکه میانگین این سه صفت در این روش بترتیب عبارت از: 26/77 درصد، 1692/74 (m.a.u) و 423/67 (ppmcao) بودند. ملاحضه اعداد بدست آمده از روش تصفیه سرد (برای سه خصوصیت مورد نظر در تصفیه) و متوسط ضریب تصفیه 24/1 درصد و رنگ 3750 (m.a.u)و سختی 370 (ppmcao) در بهربرداری 3 سال گذشته کارخانه قند مغان (74 - 1372) حاکی از برتری روش تصفیه و کاهش رنگ و سختی شربت رقیق باعث استحصال هر چه بیشتر ساکارز موجود در شربت خام چغندرقند و تولید شکری بارنگ استاندارد می گردد، از اینرو روش تصفیه سرد به عنوان روش بهینه برای تصفیه شربت قند کارخانه قند مغان توصیه می شود.